Przyzwoity film, nieprzyzwoity reżyser. Kilka dni temu - z racji tego, że na lekcjach języka polskiego
przerabiam obecnie dział "II Wojna Światowa" - zostałam poproszona o
obejrzenie fabularnego filmu z 2002 roku pt. "Pianista". Ponieważ
oglądam dzieła filmowe dosyć rzadko (wolę krótkie video clipy i
teledyski), po "zaliczeniu" niemal każdej produkcji pojawia się we mnie
potrzeba napisania recenzji lub przynajmniej krótkiego komentarza.
Pozwólcie więc, że podzielę się z Wami moimi wrażeniami po "oglądnięciu" filmowej biografii Władysława Szpilmana. Nie będę się
rozpisywać na temat problematyki utworu i elementów świata
przedstawionego, albowiem są one powszechnie znane.No, ale nie chcę dłużej "znęcać się" nad twórcami obejrzanej przeze mnie produkcji. Uczepiłam się Polańskiego i Rywina, gdyż w samym "Pianiście" raczej nie ma elementów nieudanych, do których można by się przyczepić (to dobrze o nim świadczy!). Film jest profesjonalnie zrealizowany, aktorzy grają poprawnie, chociaż żaden z nich nie zrobił na mnie aż takiego wrażenia, bym kwiczała z zachwytu, przeżywała uczucie katharsis, płakała lub popadała w inne ekstremalne stany emocjonalne. Obraz drugiej wojny światowej, zaprezentowany w kinowej biografii Szpilmana, jest dosyć realistyczny, obiektywny i wartościowy pod względem edukacyjnym, czego nie można powiedzieć np. o "Labiryncie Fauna" Guillermo del Toro, w którym wyraźnie faworyzuje się komunistów.
"Pianista", pomimo poważnej tematyki, jest bogaty w cięte dialogi, a nawet żarty, za co należy mu się duży plus (przyznam, że rozbawiło mnie stwierdzenie jednego z bohaterów, według którego "jest lepiej", ale w tym znaczeniu, że "lepiej nie pytać"). Bardzo wzruszające były dla mnie momenty, w których na ekranie - obok zagranicznych aktorów - pojawiały się polskie gwiazdy (szczególnie zapadła mi w pamięć drobna, acz negatywna rólka Katarzyny Figury). Zresztą, jak wynika z elektronicznej encyklopedii Wikipedia, sam odtwórca roli Władysława Szpilmana, Adrien Brody, ma korzenie polsko-żydowskie. Podobnie przedstawia się sytuacja operatora Pawła Edelmana (będącego synem Marka Edelmana), a także… Romana Polańskiego! Jeśli wierzyć Wikipedii, Polański urodził się w mieszkającej we Francji rodzinie polsko-żydowskiej, a jego prawdziwe nazwisko to Raymond Roman Liebling. Nie należy się więc dziwić, że to właśnie te osoby, a nie inne, zainteresowały się problemem eksterminacji warszawskich Żydów w czasie II wojny światowej oraz przyczyniły do nakręcenia filmu poświęconego temu zagadnieniu.
"Warszawskich" - bo akcja dzieła rozgrywa się w Warszawie. Jestem dumna, że w filmie można zobaczyć wiele polskojęzycznych napisów (chodzi o szyldy sklepów, tablice informacyjne i tytuły gazet), a nawet usłyszeć, jak cudzoziemscy aktorzy z podziwu godną determinacją próbują wypowiedzieć słówko "Władek" ("ł" to głoska egzotyczna dla wielu narodów. Wiem to, bo sama słyszałam, jak pewien Egipcjanin nie mógł sobie z nią poradzić). Jeśli chodzi o brutalność w "Pianiście"… No cóż, dziwne by było, gdyby film o tematyce wojennej nie zawierał żadnej przemocy. W filmie dosyć często pojawiają się sceny zabójstw czy pobić, ale nie są one aż tak okropne, by nie dało się ich oglądać (przeciwnie, można je dosyć łatwo strawić i śmiało pokazywać uczniom w szkołach). Dzieło Romana Polańskiego nie jest aż tak naturalistyczne jak np. wspomniany wcześniej nieobiektywny, lewicowy "Labirynt Fauna". Inna sprawa, że "Labirynt Fauna" to jedno wielkie "przegięcie" i robienie męczenników z komunistycznej partyzantki, walczącej z żołnierzami generała Franco.
Żeby nie popaść w naiwny zachwyt, wspomnę o tym, co mi się w "Pianiście" nie spodobało. Otóż: bardzo luźna, sklekocona jakby na siłę fabuła. Akcja filmu opiera się na krótkich, postępujących po sobie epizodach, których nie łączy nic oprócz problematyki i głównego bohatera (oraz, oczywiście, paru postaci drugoplanowych). Ze względu na taką budowę - którą można porównać do kompozycji, wykonanej z różnorakich widokówek, posklejanych pojedynczymi kawałkami taśmy klejącej - niemożliwe jest odpowiedzenie na pytanie: "O czym mówi dzieło?" (to znaczy, można udzielić odpowiedzi: "No, o Szpilmanie…", jednak będzie ona miała niewielką wartość informacyjną). "Pianisty" nie da się opowiedzieć tak, jak opowiada się film mający tradycyjną, zwartą kompozycję. Film Romana Polańskiego to po prostu przegląd różnych scenek (mniej lub bardziej fabularyzowanych) z życia żydowskiego, acz mieszkającego w Polsce muzyka. Główny bohater jest wyidealizowany - słodki i rozczulający, pokorny i cichy, grzeczny i niewinny, nieśmiały, bezradny, zagubiony w okrutnym świecie - toteż wzbudza we mnie opiekuńcze uczucia. Te jego smutne oczka, ojej…
Reasumując, "Pianista" raczej trafił w mój gust, chociaż życzyłabym sobie czegoś jeszcze lepszego. Dramat historyczny o tematyce współczesnej to jeden z moich ulubionych gatunków filmowych. Myślę, iż dzieło Romana Polańskiego zasłużyło na prestiżowe nagrody, którymi zostało hojnie obdarowane. Ale sam reżyser… No cóż, chwilami próbuje moralizować, chociaż trudno go uznać za tzw. "autorytet moralny"…
Dystrybucja: Syrena EG (2002)
Lupp : Lupp - Karajan do Partii zapisywał się dwukrotnie, jednym z wyjaśnień j...
thistle89 : Po 1. pragnę zauważyć, że w owej RECENZJI, otwarcie porusza się w...
Lupp : Leni Riefenstahl nakręciła dla Adolfa H. m.in. "Triumf woli", który to film n...
