The Velvet Underground - amerykańska grupa rockowa, będąca przedstawicielem awangardy rockowej i rocka eksperymentalnego. Grupa działając na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku wpisała się w nurt pop artu, będąc tego ruchu najwybitniejszym muzycznym przedstawicielem.
Historia zespołu zaczyna się w grupie The Primitives, zorganizowanej w 1964 roku tylko do nagrania singla Lou Reeda. Wszyscy muzycy tego kwartetu, czyli Lou Reed (wokal, gitara elektryczna), John Cale (gitara basowa, boczny wokal) Tony Conrad (gitara elektryczna) i Walter De Maria (perkusja), wywodzili się z awangardowych kręgów nowojorskich. John Cale i Tony Conrad byli członkami radykalnego zespołu LaMonte'ego Younga The Theater Of Ethernal, zwanego także The Dream Syndicate. Walter de Maria był już także znanym artystą i wkrótce stał się jednym z czołowych przedstawicieli minimalizmu. Reed i Cale wspólnie przeszli jeszcze przez efemeryczne grupy, aby w końcu w lutym 1965 roku założyć trio z gitarzystą Sterlingiem Morrisonem - The Warlocks. Niestety w kilka miesięcy później okazało się, że w San Francisco działa grupa o tej samej nazwie. Oba zespoły zmieniły więc nazwy: grupa nowojorska na The Falling Spikes, a Kalifornijczycy na The Grateful Dead. Jednak w grudniu, pod wpływem erotycznej powieści Reed z kolegami przybierają nazwę The Velvet Underground. Ich pierwszy koncert pod tą nazwą odbył się 11 grudnia 1965 roku w Summit High School Auditorium. Był to także ich pierwszy koncert z perkusistką Maureen Tucker. Miała ona zestaw perkusyjny za 50 dolarów i grała na stojąco.Jeszcze w tym samym miesiącu Andy Warhol, który potrzebował zespołu rockowego do swojego multimedialnego projektu zwanego Andy Warhol, Up-Tight wysłuchał ich koncertu w klubie The Cafe Bizarre i zespół został włączony w działalność The Factory. Współpraca The Velvet Underground z Andym Warholem trwała około półtora roku. W styczniu do zespołu dołącza (na prośbę Warhola) wokalistka i aktorka Nico. Biorą oni udział w serii multimedialnych programów składających się z kombinacji filmów Warhola, świateł Danny'ego Williamsa, muzyki The Velvet Underground And Nico, tańców Gerarda Malangi i Edie Sedgwick, pokazów przezroczy, projekcji filmowych Paula Morrisseya, fotografii Billy'ego Linicha i Nata Finkelsteina.
Przez cały 1966 rok grupa występuje głównie w Nowym Jorku ale m.in. także w Los Angeles i San Francisco. 27 i 28 maja koncertują w słynnej sali koncertowej Fillmore Auditorium (znanej także później jako Fillmore East). Na przełomie sierpnia i września 1966 roku, zespół występuje w ramach kolejnego projektu Warhola Exploding Plastic Inevitable. Pod koniec roku 1966 rozpoczynają serię koncertów w kilku stanach USA i w Kanadzie. Trwają one do 27 maja 1967 roku, gdy odchodzi Nico, aby prowadzić karierę solową.
W marcu 1967 roku ukazuje się ich pierwszy album "The Velvet Underground & Nico", którego formalnym producentem był Warhol, ale prawdziwym - Tom Wilson. Płyta ta nie była w ogóle reklamowana, nikt nie puszczał jej w radiu i nikt jej nie kupował.
Po kolejnej serii koncertów (m.in. występy w słynnym klubie The Boston Tea Party w Bostonie), grupa wydaje 30 stycznia 1968 roku drugi album White Light/White Heat. Kolejny brak komercyjnego sukcesu zmusił grupę do intensywnych tras koncertowych.
We wrześniu 1968 roku odchodzi od grupy John Cale. Rozpoczyna karierę solową i zostanie producentem (Nico, The Stooges itd.). Na jego miejsce przychodzi basista, klawiszowiec i wokalista Doug Yule z zespołu Glass Menagerie. 4 października odbywa się pierwszy koncert z jego udziałem w klubie La Cave w Cleveland.
W marcu 1969 roku zespół wydaje swój trzeci album "The Velvet Undeground" i rusza w niekończącą się serię występów. Ich plonem był dwupłytowy album "Live 1969" wydany w kwietniu 1974 roku. W kwietniu 1970 roku Maureen Tucker bierze przerwę na urodzenie dziecka. Grupa występuje jako trio - Yule zostaje także perkusistą. Po dwóch miesiącach angażują jako perkusistę młodszego brata Douga Youle'a - Billa Youle'a, który gra w zespole przez dwa miesiące do powrotu w październiku Maureen Tucker. Bill Youle wraca do szkoły.
Od 24 czerwca do 28 sierpnia zespół występuje w nowojorskim klubie The Max's Kansas City. Koncertowe nagrania z tego klubu zostaną wydane 30 maja 1972 roku na albumie "Live At Max''s Kansas City". We wrześniu 1970 roku ukazuje się ich album "Loaded". Niestety, latem - przed ukazaniem się tej płyty - odchodzi z zespołu Lou Reed. Po 2-letnim okresie przerwy rozpoczął karierę solową. W sierpniu 1970 roku zostaje zastąpiony przez basistę i wokalistę Walta Powersa. Ten skład dotrwał do czerwca 1971 roku, gdy Powers spadł ze schodów i złamał szczękę. Na kilka koncertów zostaje zastąpiony przez Larry'ego Estridge'a.
W sierpniu 1971 roku odchodzi z zespołu Sterling Morrison, który po doktoracie z filozofii zostaje profesorem na uniwersytecie w Teksasie. Zastępuje go Willie Alexander.
Grudzień 1971 roku to właściwie koniec istnienia zespołu. Doug Yule kontynuuje karierę z nowymi muzykami i w lutym 1973 roku wydaje swój solowy album Squeeze, pomyłkowo firmowany przez The Velvet Underground.
18 lipca 1988 roku Christa "Nico" Päffgen zmarła na Ibizie. Przyczyną śmierci był atak serca spowodowany wypadkiem podczas jazdy na rowerze.
The Velvet Underground, w przeciwieństwie do brytyjskich grup progresywnego rocka, które czerpały inspirację z muzyki klasycznej (głównie romantycznej lub modernistycznych trendów w muzyce współczesnej) oraz jazzu, poszedł w kierunku wytyczonym przez amerykańską awangardę muzyki współczesnej, której głównym przedstawicielem był ekstrawagancki kompozytor John Cage. Eksperymenty dźwiękowe, brak ograniczenia jakimikolwiek regułami oraz nieskrępowana rockowa agresywność spowodowała, iż post factum przyklejono zespołowi etykietkę proto punk. Teksty utworów zespołu odgrywały wielką rolę w muzyce. Bardzo poetyckie i często bulwersujące propagowały idee współczesnego, lewicującego i dotkniętego obyczajową rewolucją środowiska młodych intelektualistów.
Muzycy, którzy występowali w zespole:
Christa "Nico" Päffgen - wokal
Lou Reed - wokal, gitara elektryczna
John Cale - instrumenty klawiszowe, wiolonczela, altówka, gitara elektryczna
Willie "Loco" Alexander - instrumenty klawiszowe, boczny wokal
Doug Yule - instrumenty klawiszowe, gitara basowa, perkusja
Sterling Morrison - gitara basowa, boczny wokal
Maureen Tucker - perkusja
Dyskografia:
01. The Velvet Underground & Nico (1967)
02. White Light/White Heat (1967)
03. The Velvet Underground (1969)
04. Loaded (1970)
05. Live At Max's Kansas City (Live) (1972)
06. Squeeze (1973)
07. 1969: Velvet Underground Live (1974)
08. Live With Lou Reed (1974)
09. Live (1976)
10. VU (1985)
11. Another View (1986)
12. Live MCMXCIII (1993)
13. Live At Max's Kansas City (Live) (2004)
Oficjalna strona internetowa: members.aol.com
MySpace: www.myspace.com/velvetunderground1969
