Heavy Metal - gatunek muzyki, który wyewoluował na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, z hard rocka, acid rocka i blues rocka, i stał się podłożem kontrkultury metalowców. Zasadniczą różnicą pomiędzy hard rockiem a metalem jest to, że utwory hard rockowe najczęściej komponowane są w skalach durowych, podczas gdy heavy metalowe niemal wyłącznie w molowych.
Początkowy, lecz już wyraźnie ukształtowany heavy metal, można zaobserwować w muzyce grup Led Zeppelin i Black Sabbath. Jeśli chodzi o korzenie, to jedni upatrują prototypu utworu heavy metalowego w piosence The Beatles 'Helter-Skelter' (z Białego Albumu) lub 'The Kinks You Really Got Me', inni zaś za pierwsze utwory proto-heavy metalowe uznają przeboje grupy The Dave Clark Five, szczególnie 'Any Way You Want It' i 'Glad All Over' z 1964 roku. Zresztą nurt zapoczątkowany przez The Dave Clark Five nazywa się heavy drum albo heavy bass, od ciężkiego, hałaśliwego i agresywnego brzmienia.Niejasne jest pochodzenie nazwy heavy metal - istnieje tu kilka wersji. Według jednej z nich pierwszy raz użyto jej w artykule opublikowanym w 1967 w piśmie "Rolling Stone" na temat muzyki Jimiego Hendrixa, w którym autor opisywał brzmienie gitarzysty jako (…) "heavy metal falling from the sky". Inne źródła odnoszą do opowiadania Williama Burroughsa 'The Heavy Metal Kid'. Wreszcie inni skłonni są wywodzić termin z tekstu piosenki grupy Steppenwolf Born To Be Wild (z filmu "Easy Rider"), w którym pojawia się fraza heavy metal thunder, w odniesieniu do dźwięku pędzących motocykli. Należy tutaj nadmienić, że w slangu motocyklistów amerykańskich "heavy metal" jest określeniem na ciężki motocykl Harley Davidson. Istotne jest w tym zestawieniu słowo heavy. W slangu bitników, przedstawicieli oryginalnej rockandrollowej subkultury, termin heavy music (ciężka muzyka) używany był na określenie tych piosenek rockowych, w których wolne tempo połączone było z przesterowanym, wzmocnionym dźwiękiem gitar. Nawiązanie do metalu ciężkiego ukryte jest też w nazwie jednego z zespołów, z którego gatunek się wywodzi - Led Zeppelin (Ołowiany Zeppelin). Pomysł zmiany nazwy grupy The New Yardbirds na Led Zeppelin powstał po uwadze Keitha Moona z The Who, w której muzykę zespołu określił on jako go "over like a lead balloon" – "przepływa nad nami jak ołowiany balon" (zeppelin to sterowiec). Lead (ołów) występuje tu z zamierzonym błędem ortograficznym. Bez względu na źródła nazwy już w połowie lat siedemdziesiątych termin heavy metal był powszechnie używany na określenie najcięższego gatunku hard rocka, choć sam styl daleki był wtedy jeszcze od homogeniczności.
Jedną z pierwszych grup grających muzykę heavy metal w jej rozwiniętym już kształcie, był Judas Priest. W swej symbolice odnosił się raczej do Black Sabbath niż Led Zeppelin, rozciągając jej granice do ekstremum. Podstawowymi cechami tej muzyki była ostra i dudniąca praca sekcji rytmicznej, dominacja mocno przesterowanej, ostro grającej gitary elektrycznej (u niektórych grup duetu gitar elektrycznych, u Iron Maiden nawet tria). Największą różnorodność można zaobserwować w rodzaju śpiewu. Wokaliści zaadaptowali wiele różnych stylów - od gardłowego, bardzo szorstkiego śpiewu (Bona Scotta i Briana Johnsona z AC/DC), przez wyjący lub mamroczący wokal, growl, aż do śpiewu czystym falsetem (zespół Stratovarius). Do najbardziej znanych grup heavymetalowych tego okresu należały AC/DC, Judas Priest, Iron Maiden, Helloween, Blue Öyster Cult czy Gamma Ray.
Początek lat osiemdziesiątych był okresem wzmożonej popularności stylu, a jednocześnie wyraźnych jego przemian. Muzyka heavy metalowa, będąca ciągle alternatywnym gatunkiem rocka, zaczyna dominować w radio i rodzącej się wtedy telewizji muzycznej. Ma to olbrzymi wpływ na zarówno wizualną stronę muzyki, jak i samo jej brzmienie. Choć początkowo muzyka była ostra i agresywna, następuje stopniowe łagodzenie jej brzmienia. Popularność zyskują takie grupy, jak Def Leppard, Van Halen, The Scorpions, oraz te zbliżające heavy metal niemal do popowego standardu. Do muzyki wprowadzono chórki, instrumenty klawiszowe, a do scenicznej praktyki choreografię, fantazyjne stroje i makijaż. Styl ten w literaturze angielskiej zwany hair metal lub big hair metal, ze względu na wielkie tapirowane fryzury noszone przez muzyków, zapewne doprowadziłby do ostatecznego wtopienia się gatunku w główny nurt rocka, gdyby nie pojawienie się grupy Metallica. Formacja ta przywróciła gatunkowi jego dawną surowość, odzierając go ze wszystkich popowych i medialnych naleciałości. Tak w muzyce jak i prezentacji powrócono do korzeni, dodając jednak więcej subtelności i wewnętrznej złożoności. Za Metallicą poszedł cały legion innych grup rockowych, czyniąc heavy metal, coraz częściej nazywany po prostu metalem, jednym z najpopularniejszych i najbardziej żywotnych kierunków we współczesnym rocku. Z czasem też wykształciła się mnogość podgatunków i stylów metalowych, często łączonych z innymi gatunkami muzycznymi (nu metal, pop metal, hard core, industrial metal). Warto również wspomnieć duże "zasługi" Manowara dla ratowania gatunku - zespół ten do dzisiaj śpiewa o metalu jako o najlepszym z tworów muzycznych, o jego chwale. Z powodu licznego wykorzystywania w tekstach określenia true metal ten nurt muzyki zaczęto określać mianem true metal.
Heavy metal to nie tylko gatunek muzyczny, lecz także szeroki nurt we współczesnej kulturze masowej. Gatunek w swej sferze tekstowej odnosił się do modnej fantastyki naukowej, fantasmagorii i humoreski opartej na czarnym humorze. Nie stronił też od poruszania treści religijnych, a raczej antyreligijnych, czy w skrajnych sytuacjach - satanistycznych. Także niektóre grupy metalowe zaadaptowały w swych tekstach skrajnie prawicowe, neonazistowskie i szowinistyczne treści. Muzyka heavy metal była grana niemal wyłącznie przez białych muzyków, więc często kojarzono ją z pewną formą kulturowego rasizmu. Choć satanizm, rasizm i neonazizm stanowiły niewielki margines tego szerokiego nurtu, wielu zaczęło traktować całą muzykę metalową jako skrajny i schyłkowy gatunek muzyki popularnej. Innym aspektem heavy metalu była jego tajemniczość i surowość, nieodparcie kojarzące się z gotykiem.
Rozpatrywanie muzyki metalowej w kategoriach tradycyjnej estetyki jest bardzo trudne i zwodnicze. Jest to sztuka tak w swej treści muzycznej i tekstowej, jak i prezentacyjnej - turpistyczna. Twórcy metalowi, poza wczesnym okresem i czasem hair metal, nie dbali o piękno swej muzyki. Bardziej interesującym dla nich było wytworzenie odpowiedniego nastroju, zgodność ze standardem i wykonawcza precyzja.
W okresie największej popularności gatunku rynek muzyczny został zdominowany przez trzy nurty - popową nową falę, rock głównego nurtu i sam heavy metal. Właśnie te dwa ostatnie gatunki sobie przeciwstawiono. Główny nurt reprezentowany przez takie grupy i artystów, jak Dire Straits, Sting czy U2, uznano za tzw. inteligentny rock, gdy metalowi nadano miano prymitywnego rocka. Podział taki był bardzo kontrowersyjny, gdyż w swej muzycznej treści heavy metal często był dużo bardziej złożony niż inteligentny rock. W muzyce tej łatwo jest odnaleźć wpływy muzyki klasycznej, zwłaszcza baroku. Czołowi muzycy metalowi, głównie gitarzyści, przyznawali się do czerpania motywów z Bacha lub Paganiniego, czasem dosłownie, jak użycie przez Accept fragmentu Dla Elizy Beethovena w utworze 'Metal Heart'. Wiele aranżacji metalowych solówek gitarowych do złudzenia przypomina barokowe aranżacje smyczkowe. Instrumentaliści metalowi często też posiadali znakomite umiejętności techniczne, daleko wyprzedzając muzyków grających inne gatunki rocka czy popu. Z drugiej strony jednak subtelności te były niedostrzegalne dla przeciętnego odbiorcy, który słuchał tej muzyki dla tzw. czadu lub zadymy.
W latach dziewięćdziesiątych heavy metal ciągle był jednym z dominujących gatunków rocka. Jego popularność spowodowała także to, że inne gatunki i style rocka przejęły pewne cechy muzyki metalowej, głównie agresywność i dynamikę. W porównaniu z raczej delikatną muzyką lat osiemdziesiątych, lata dziewięćdziesiąte są okresem dominacji ciężkiego brzmienia także w obrębie głównego nurtu rocka oraz grunge'u, który z heavy metalem jest blisko związany.
Źródło: Wikipedia
