“Człowiek, który pamiętał przyszłość” to już druga w Polsce, wydana przez wydawnictwo Rebis biografia Philipa K. Dicka. W przeciwieństwie do “Bożych Inwazji” Lawrence’a Sutina, biografia Anthony’ego Peake’a jest mniej obszerna i mniej akademicka. Autor skupia się głównie na prywatnym życiu pisarza oraz metafizycznym aspekcie jego twórczości. Opinie na temat Dicka poparte są licznymi cytatami osób znających pisarza osobiście, wykorzystane są też nieznane dotychczas źródła. Książka zawiera też niezbyt często publikowane dotychczas zdjęcia.
Samego Philipa K. Dicka przedstawiać raczej specjalnie nie trzeba. To jeden z najwybitniejszych, najbardziej kontrowersyjnych i zarazem najbardziej płodnych pisarzy amerykańskiego Science Fiction. Żaden z pisarzy tego gatunku nie może poszczycić się tyloma tłumaczeniami, wznowieniami i adaptacjami filmowymi, które jeszcze bardziej spopularyzowały jego prozę.
Biografii Philiipa K. Dicka ukazało się na zachodzie już wiele. Do najbardziej znanych należą: zbeletryzowana “I Am Alive and You Are Dead: A Journey into the Mind of Philip K. Dick (Emmanuel Carrère, Timothy Bent), zbiór wywiadów z autorem zatytułowany “What If Our World is Their Heaven?: The Final Conversations by Philip K. Dick” (Gwen Lee, Doris Sauter, Tim Powers), “The Biography Of Philip K. Dick (Darryl Mason), biografia napisana przez drugą żonę pisarza: “Search for Philip K. Dick, 1928-1982 a Memoir and Biography of the Science Fiction Writer” (Anne Dick), czy skupiona na dzieciństwie i młodości pisarza: “To the High Castle, Philip K. Dick: A Life, 1928-1962” (Gregg Rickman, Tim Powers). Wiele z nich zawiera kontrowersyjne tezy, jak to, że pisarz był w dzieciństwie molestowany seksualnie, notorycznie konfabulował czy, że był istotą całkowicie aspołeczną. Biografia Anthony’ego Peake'a nie jest pod tym względem wyjątkiem, a nawet posuwa się jeszcze dalej.
Podobnie jak “Boże Inwazje”, zaczyna się ona od śmierci pisarza, po czym następuje powrót do jego dzieciństwa oraz historii przodków. Młode lata Dicka przedstawione są dość skrótowo, natomiast dość obszernie opisana jest chronologia jego dojrzałej twórczości, gdzie cezurami są w mniejszym stopniu dzieła autora, a bardziej jego kolejne (aż pięć!) małżeństwa.
Biografia stanowi zaledwie połowę książki. Jej druga cześć jest poświęcona interpretacji wydarzenia i jego skutków określanych przez Dicka, jako „2-3-74” (od daty jego wystąpienia), kiedy to, jak twierdzi “trafił go w głowę różowy promień” powodując zmiany w jego świadomości. Poszerzyło to podobno jego postrzeganie, sprowadzając na pisarza liczne wizje. Do końca życia Dick zastanawiał się, co się wtedy stało. Odpowiedzi szukał w judaizmie, gnostycyzmie esseńczyków, a nawet interwencji kosmitów.... Anthony Peake podjął się wytłumaczenia samego zdarzenia, jak i stosunku pisarza do zjawisk nadprzyrodzonych w dwojaki sposób. Podzielił je na “wyjaśnienie ezoteryczne” oraz “wyjaśnienie neurologiczne”. Wyjaśnienie neurologiczne nasuwa się samo. Dick od dzieciństwa cierpiał na liczne fobie oraz zaburzenia psychiczne, które pogłębiły się z czasem w skutek intensywnego zażywania narkotyków. Za to “wyjaśnienie ezoteryczne” jest już konikiem autora biografii.
Peake znany jest polskiemu czytelnikowi z publikacji “Czy istnieje życie po śmierci?”. Zaczął on studiować tzw NDE - doświadczenia bliskie śmierci, naturę czasu, deja vu oraz inne tematy parapsychologiczne, pod wpływem filmu “Dzień świstaka”. Autor próbuje połączyć tematy z parapsychologii i fizyki kwantowej, traktując kopenhaską interpretację mechaniki kwantowej jako dosłowną prawdę. Łączy ją z niejasnymi teoriami Johna Williama Dunne’a, który twierdzi, że przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieją jednocześnie, i że ludzie mogą widzieć przyszłość i przeszłość w snach lub przez deja vu. Twierdzi, że ludzie faktycznie przeżywają swoje życie w kółko, podobnie jak jest to przedstawione w filmie “Dzień świstaka” i ma na to “dowody”. Peake w oczywisty sposób ma problem ze zrozumieniem czym jest nauka, a jego hipotezy nie zostały w żaden sposób potwierdzone i przetestowane, nie mówiąc już o ich powtórzeniu. Jego idee mają udawać naukę w celu zwiększenia sprzedaży książek. Podobnie jest z biografią Dicka. Peake sugeruje nawet, iż Dick go “przewidział”, czego dowodem ma być zbitka liter podobna do jego imienia i nazwiska w opowiadaniu “Wbrew wskazówkom zegara” (sic!).
W epilogu Peake teoretycznie pozostawia czytelnikowi dowolność w interpretacji faktów i odsyła do wydanej niedawno (jeszcze nie przetłumaczonej na polski) powstałej na bazie wydarzeń z „2-3-74” “Egzegezy” Dicka. Tytuł biografii nie pozostawia jednak cienia wątpliwości, iż sam autor już zajął stanowisko w tej sprawie.
W książce, podobnie jak w “Bożych Inwazjach” (gdzie sugerowano, że Dick i jego siostra byli bliźniętami jednojajowymi) pojawiają się niestety kilka błędów, które powstały prawdopodobnie podczas tłumaczenia. “Tajemnice Syriusza” nie były nakręcone na podstawie “Przypomnimy to panu hurtowo” lecz na podstawie opowiadania “Druga odmiana” (ang. “Second Variety”). Sporo tytułów mających wieloletnią tradycję swego tłumaczenia na język polski nie zostało przetłumaczonych. Tłumaczone zostały natomiast niektóre przezwiska bez podania ich oryginalnego brzmienia, co utrudnia miejscami zrozumienie tekstu. Inne błędy to nieścisłość chronologiczna dotycząca rozwodu z drugą żoną oraz data zatrudnienia ojca pisarza w jednym z oddziałów Narodowej Rady Odbudowy.
Książkę polecić można głównie tym czytelnikom, którzy chcą szybko poznać biografię słynnego pisarza SF bez wdawania się w szczegóły i zgłębiania rozbudowanych “Bożych inwazji”. Ci, którzy zapoznali się z poprzednią biografią Rebisu, nie znajdą tu informacji, które w znaczącym stopniu zmieniłoby ich postrzeganie pisarza. Dodatkowo pozycja spodoba się tym, którzy uważają, że pisarz posiadł zdolności nadprzyrodzone, są miłośnikami teorii spiskowych i zjawisk nadprzyrodzonych.
