Muzyka jest częścią ludzkiej kultury. Towarzyszyła ona człowiekowi od zawsze, od początku łączona była z tańcem i słowem. Muzyka służyła celom praktycznym by następnie stać się elementem tożsamości zbiorowej. Z czasem stała się jedną z gałęzi sztuki.W dwudziestym wieku wykształciło się wiele nowych gatunków muzycznych między innymi rock i metal. Te gatunki cechują się grą zespołową, użyciem gitar elektrycznych, basowych, perkusji oraz okazjonalnie instrumentów klawiszowych a w późniejszych czasach w zależności od podgatunków wielu innych instrumentów. Od początku swojego powstania muzyka ta spotykała się z różnymi skrajnymi opiniami. Wpływ na to miał wygląd artystów, szczególnie tych którzy chcieli zrobić ze swojego występu prawdziwy show sceniczny.
W drugiej połowie dwudziestego wieku koncerty rockowe zamieniły się w przedstawienia szokujące ludzi czym zaskarbiały sobie fanów jak i przeciwników. Cechami charakterystycznymi wizerunku scenicznego zespołów z tamtych czasów były między innymi przerysowany lub przerażający makijaż i malowanie całej twarzy, ekstrawaganckie kostiumy, pokazy pirotechniczne oraz używanie rozmaitych rekwizytów.
Chciałbym przedstawić kilka wybitnych zespołów o szokującym wyglądzie i ukazać ich zalety i ciekawość ich pomysłów na sposób bycia na scenie a także wyjaśnić na czym polega niechęć do nich jaką prezentuje spora część społeczeństwa.
Prekursorem w szokowaniu przerażającym wyglądem był Alice Cooper a właściwie Vincent Damon Furnier. Swój pseudonim artystyczny obrał na cześć siedemnastowiecznej czarownicy co już wzbudza zainteresowanie tą postacią. Cooper jest pionierem rocka z elementami teatru i musicalu, jego show był wzorowany na horrorach.
Cooper tworzy swój demoniczny wizerunek poprzez charakterystyczny makijaż, który staje się wzorem dla późniejszego corpse paintingu, artysta maluje na czarno swoje powieki i ich okolice tak aby wydawało się że czerń wypływa mu z oczu, maluje także dwie czarne smugi które "spływają" mu z kącików ust. Oprócz tego stosuje rozmaite kostiumy z wizerunkami czaszek, żywych trupów, węży oraz innymi diabolicznymi symbolami. W swoich przedstawieniach scenicznych używa sztucznej krwi, sam tez występuje w zabrudzonych tą krwią ubraniach, pojawia się też krzesło elektryczne, gilotyna, cmentarne scenerie, szafot, szkielety, pająki występuje też z żywymi wężami. Jego koncerty to wspaniałe przedstawienia łączące ostrą muzykę i sceny z horrorów. Cooper potrafi też zjednywać sobie fanów komediowymi wstawkami w swoich występach co czyni go wszechstronnym artystą.
Kolejnym zespołem którego wygląd sceniczny może szokować jest KISS. Muzyków cechował oryginalny makijaż i wymyślne stroje, pierwszy skład zespołu stanowili Paul Stanley, Gene Simons, Ace Frehley i Peter Criss. W skład zespołu KISS wchodziły zawsze cztery osoby wcielające się przez wymyślone na początku działalności zespołu postacie. Postaciami tymi były Demon, Catman, Space Ace oraz StarChild. Demon charakteryzował się mrocznymi kostiumami, pełnymi ćwieków i kolców, ubierał także buty zwieńczone potworną głową a jego gitara miała kształt topora, słynął on z kontrowersyjnych występów, solówek gitarowych, plucia sztuczną krwią oraz jego najbardziej charakterystycznego pokazywania języka. Catman wyróżniał się swoim makijażem który miał go upodobnić do kota, stąd miał domalowane wąsy oraz "kocie oczy", gra on na perkusji. Space Ace to postać, która wydaje się pochodzić z kosmosu, na jego stroju można dostrzec gwiezdne motywy takie jak gwiazdy czy komety, na jego twarzy namalowane są dwie srebrne gwiazdy, używa on gitary która jest wyposażona w błyskające światła. StarChild jest wokalistą zespołu, gra również na srebrnej gitarze, której kształt jest nietypowy jego strój wieńczą różne gwiazdy.
KISS to grupa której domem jest estrada, grają oni świetne koncerty, są znakomici na żywo, ich występy to pokaz gry aktorskiej, pokazów pirotechnicznych oraz muzyki która owładnęła fanów na długie lata. Kiss doczekali się swojego fanklubu zrzeszającego ludzi z całego świata który zwany był Kiss Army, wydawane były produkty zwieńczone ich logiem a ich postacie z zespołu doczekały się komiksów ze swoim udziałem a nawet filmu. Szokujący wygląd i pomysł na występy dał temu zespołowi nieśmiertelną sławę.
Zjawisko szokowania i straszenia publiki by dostarczyć im rozrywkę nie dotyczy tylko rocka i metalu ze Stanów Zjednoczonych, z których pochodzą powyżsi wykonawcy, ciekawe zjawisko sceniczne zrodziło się również w Japonii.
Visual kei czyli wizualny kształt jest to nurt muzyczny, który pojawił się w Japonii pod koniec dwudziestego wieku. Cechuje się on specyficznym ubiorem oraz zachowaniem scenicznym. Artyści utożsamiający się z Visual kei zakładają wyzywające ubiory, mają wyrazisty makijaż, jest to forma oderwania się od szarej rzeczywistości.
Jednym z pierwszych zespołów który zaistniał w nurcie Visual kei był X-Japan. Głównym zamysłem tej grupy było szokowanie publiczności, ich motto brzmiało: "Psychodeliczna Przemoc-Zbrodnia Wizualnego Szoku". X-Japan jest najpopularniejszym japońskim zespołem na świecie, zdobyli oni niesamowitą sławę i zaskarbili sobie wiernych fanów. Aktualny skład zespołu stanowią Toshimitsu "Toshi" Deyama (wokal), Tomoaku "Pata" Ishizuka (gitara eletryczna), Hideto "Hide" Matsumoto (gitara elektryczna), Hiroshi "Heath" Morie (gitara basowa), Yoshiki Hayashi (perkusja i pianino). Warto wspomnieć że Hide zmarł, ale jest obecny na koncertach dzięki obrazom i video, jest on nieśmiertelny w sercach członków zespołu i swoich fanów. Członkowie zespołu mieli w zamyśle szokować, przełożyło się to na ich ubiór i makijaż a także na zachowanie na scenie. Ubierali się w skórzane ubrania z mnóstwem dodatków a także w skórzane fraki lub gotyckie koszule i inne rodzaje strojów, ich garderoba była ogromna i zróżnicowana co jest charakterystyczne dla zespołów Visual kei. Nosili też ostry przerysowany makijaż, podkreślający oczy, usta a niekiedy malowali różne wzory coś na twarzach, najbardziej widoczne były ich ogromne fryzury, różne rodzaje irokezów, klasyczne czy też szpice zrobione z włosów i do tego zafarbowane na różne kolory. Na scenie członkowie zespołu zachowywali się dynamicznie, biegali, skakali w publiczność, tworzyli dynamiczne show, ich muzyka to zarówno rockowe brzmienie jak i ballady z użyciem fortepianu. Muzycy czerpali inspiracje między innymi z zespołu KISS, czego możemy się dowiedzieć z wywiadów z członkami X-Japan.
W Europie narodziła się nowa odmiana metalu - black metal. Wykonawcy black metalowi nie wyglądają już tylko szokująco, są straszni i niekiedy kierują się kontrowersyjnymi satanistycznymi poglądami. Black metal to najmroczniejsza odmiana metalu, wykonawcy z tego nurtu cechują się corpse paintingiem, który stał się jego znakiem charakterystycznym.
Najbardziej kontrowersyjnym zespołem black metalowym jest norweski zespół Gorgoroth. Kontrowersje dotyczące tego zespołu mają podłoże głównie ideologiczne - członkowie zespołu szerzą satanizm i filozofie Nietzschego. Nazwa zespołu pochodzi od krainy z książki J.R.R Tolkiena "Władca Pierścieni", a corpse painting ma swoje źródła w folklorze germańskim i mitologii nordyckiej. Malowanie twarzy kiedyś uznawane jako barwy wojenne i symbol walki, dziś znajduje zastosowanie w muzyce reprezentując bojową postawę, brak bierności na otoczenie, muzycy Gorgoroth walczący z Chrześcijaństwem malują swe twarze jak pogańscy wojownicy z mitologii. Muzycy noszą czarne skórzane ubrania różnego typu, często też karwasze i obroże z ćwiekami lub gwoździami, do tego dodatki w postaci łańcuchów, pasów zrobionych z naboi czy odwróconych krzyży zawieszonych na szyjach. Ich sposób malowania twarzy to rozmazany corpse painting, ciemne oczodoły oraz usta, często z dodatkiem sztucznej krwi lub efektów takich jak szwy. Koncerty zespołu to anty chrześcijańskie przedstawienia, scena odgrodzona ostrokołem, nabite na pale głowy baranów, ludzie zawieszeni na krzyżach czy też leżący na scenie, wszystko to doprawione sztuczną krwią i efektami specjalnymi takimi jak ognie czy efektywne czerwone światła. Wizerunek zespołu jest straszny i odrzucający dla większości społeczeństwa, jest to przykład jednego z najbardziej kontrowersyjnych zespołów w historii muzyki metalowej.
Okazuje się że zespół kontrowersyjny i z szokującym wyglądem może zostać doceniony przez szerokie grono - całą Europę. W roku 2006 grupa Lordi zwyciężyła 51. Konkurs Piosenki Eurowizji, był to szok dla wielu ludzi, jednak grupa ta zwyciężyła z ogromną przewagą nad innymi wykonawcami.
Lordi to grupa która czerpie inspirację z filmów grozy, ale również wzoruje się na zespołach takich jak KISS czy Twisted Sister. Podobnie jak w zespole Kiss każdy z członków zespołu wciela się w rolę jednego z pięciu potworów. Artyści z zespołu mają swoje kostiumy bez których nie pokazują się publicznie, kostiumy są projektowane i robione przez Mr. Lordiego, są niezwykle skomplikowane a ich założenie wymaga niekiedy kilku godzin. Muzycy posługują się przerobionymi instrumentami, takimi jakie pasują do ich demonicznego wyglądu. Lordi to zespół który odgrywa przedstawienie muzyczne na scenie, potwory z grupy występują także w teledyskach, komiksach a także w filmach krótkometrażowych robionych przez Mr. Lordiego który pokazuje w ten sposób swój wielki talent w wielu dziedzinach.
Wybrałem te pięć zespołów aby ukazać historię oraz ogólnoświatowy zasięg scenicznego szoku. Szokujące zespoły wykorzystujące oryginalne środki wyrazu występują w różnych kulturach, na różnych kontynentach, łączy je zamiłowanie człowieka do różnych form rozrywki. Dla większości ludzi wygląd, styl czy muzyka jaką prezentują powyżsi wykonawcy będzie czymś negatywnym. Tak więc w świadomości przeciętnego człowieka Alice Cooper będzie starszym już panem który bawi się w niepoważne jak na jego wiek horrory i odstawia tanie scenki z horrorów. Grupa Kiss będzie uznana za grupę dziwaków umalowanych jak komicy z cyrku w dziwnej odzieży i damskich butach, tak dziwni że aż odpychający. Styl X-Japan będzie porównywany z transwestytyzmem, bo cóż może pomyśleć człowiek o visual kei jak tylko - mężczyźni w damskich ubraniach. Mówiąc o zespole Gorgoroth można wspomnieć sytuację z polski, gdzie zespół został ukarany grzywną za swój występ który obrażał uczucia religijne kamerzystów którzy nagrywali koncert. Dla polaków zespół Gorgoroth jest satanistycznym, złym zespołem który powinno się zlikwidować za szerzenie zła w katolickim kraju a członkowie tego zespołu budzą prawdziwy strach bo satanista to ich zdaniem okrutny człowiek, którego stać na wszystko. Lordi natomiast będzie formą kiczu która jest zdolna wdać się w łaski całej Europy.
Niechęć do tych zespołów wynika z niezrozumienia tego co artyści chcą przekazać oraz z myślenia stereotypami. Są one jednak niezwykle popularne i sprawiają radość odbiorcom, niezależnie czy będzie to ciekawy horror show Alice Coopera czy Gorgoroth - rozrywka dla wybranych ludzi o alternatywnych poglądach. Skrajne opinie i kontrowersje tworzą zainteresowanie powyższymi artystami, przez to więcej osób sięga do ich twórczości i stara się zrozumieć ich przekaz, oryginalność jest tu ich kluczem do sukcesu. Uważam że takie "oderwanie od rzeczywistości" przy słuchaniu i oglądaniu rockowych i metalowych artystów to pożyteczna rzecz, gdyż nie zawsze trzeba brać życie na poważnie.
Yngwie : tylko jednoroczny, jeszcze ciepły :) spoko, będzie żył :)...
Mandraghora : ale wykopałeś trupa Ba, żeby to raz wykopał. ;)
Benjamin_Breeg : ale wykopałeś trupa tylko jednoroczny, jeszcze ciepły :)
