W dwudziestoleciu międzywojennym Stefan Zweig był niewątpliwie jednym z najpopularniejszych pisarzy na świecie, a jego książki prawdopodobnie najczęściej tłumaczone na inne języki. Był autorem opowiadań, esejów, biografii, powieści, wspomnień i wielu kulturowych i historycznych badań. “Dziewczyna z poczty” to jeden z jego najbardziej znanych utworów i zarazem ostatni, pośmiertnie wydany dopiero w 1982 roku. Stefan Zweig, jako pisarz interesował się głównie psychologią i był podziwiany przez większość wielkich europejskich postaci literatury tamtego okresu. “Dziewczyna z poczty” to niedokończona powieść - Stefan Zweig wraz ze swoją żoną popełnili samobójstwo w 1942 roku.
Obecnie Stefan Zweig jest postacią prawie zapomnianą, jednak kilku wydawców od czasu do czasu podejmuje chwalebny wysiłek, by jego prace ponownie trafiły do szerszego obiegu. Jednym z nich jest wydawnictwo W.A.B., które w tym roku wydało “Dziewczynę z poczty” w rewelacyjnej serii “Nowy Kanon”. Chwała im za to.Powieść podzielona jest na dwie części. Wyraźnie różnią się od siebie i jedna gwałtownie przechodzi w drugą. Jest 1926 rok. Główna bohaterka Christine Hoflehner to 26-letnia asystentka pocztowa w małej austriackiej wsi. W tym czasie Austria pogrążona jest w kryzysie po I Wojnie Światowej. Jej ojciec i brat zginęli podczas wojny, a ona sama mieszka w ubóstwie i opiekuje się śmiertelnie chorą i zdesperowaną matką. Christine przez całą swoją młodość ledwo wiązała koniec z końcem, nie ma oszczędności, nie stać jej na żadne przyjemności. Poznajemy ją, jako niezwykle skromną dziewczynę, która nigdy nie myśli o siebie. Najważniejsza jest chora matka, choć to Christine zdaje się być staruszką w dwudziesto - kilkuletnim ciele. Wojna się skończyła, ale bieda trwa nadal. Dziewczyna nie ma przyjaciół, żadnych pragnień, nie doświadcza uroków młodości, a jej praca to codzienna rutyna. Wszystko jednak zmienia się w dniu, kiedy na poczcie przychodzi telegram zaadresowany do niej. Christine jest w szoku. Nie dość, że pierwszy raz w życiu otrzymała od kogoś list, to na dodatek jest to zaproszenie od jej bogatej ciotki Klary, która namawia ją do przyjazdu na wakacje w Alpy Szwajcarskie. Bohaterka pożycza od siostry starą walizkę i “najlepsze” ubrania i wyrusza w podróż, która całkowicie odmieni jej życie. Po przybyciu na miejsce szybko dokonuje bolesnych porównań z innymi luksusowymi kobietami i z początku nie wie, jak zachowywać się wobec tej wszechobecnej elegancji. Stefan Zweig z niezwykłą czułością i ostrą bezpośredniością opisuje zmysłowe przebudzenie duszy Christine, która długo żyła w beznadziejnej niewoli ubóstwa finansowego i duchowego. W pierwszej chwili zderzenie biedy z bogactwem wywołuje u niej szok, niepewność, smutek, wyrzuty sumienia i przerażenie. Dzięki ciotce przechodzi jednak szybką metamorfozę. Świat beztroski, świat bez biedy i pracy oraz atmosfera przepychu są dla niej czymś cudownym i szybko zapomina o tym, kim jest naprawdę. Gwałtowna przemiana ją odurza i dodaje nadziei.
Nie jest to jednak kolejna opowieść o Kopciuszku i Christine szybko i boleśnie spadnie na ziemię. Otaczają ją przecież ludzie bogaci, wpływowi, zawistni i wyrachowani. W tym idealnym świecie nic nie jest prawdziwe i nikt nikomu nie ufa. Kiedy do ciotki zaczynają docierać plotki na temat prawdziwego pochodzenia Christine, ta bojąc się skandalu i zachwiania reputacji, postanawia szybko odesłać dziewczynę z powrotem na wieś, do jej dawnego życia znoju i rozpaczy. To zderzenie światów całkowicie ją zmienia, Christine nie potrafi się już odnaleźć w szarej rzeczywistości, do której przecież już kiedyś przywykła. Brzydzi się biedy, staje się wredna i opryskliwa, nie ma już w sobie żadnej nadziei. Przypadkowe spotkanie z Ferdinandem - byłym żołnierzem, sfrustrowanym architektem, jedną z wielu dusz zrujnowanych przez wojnę, po raz kolejny wprowadzi zamęt w jej życiu. Dla ludzi takich jak oni nie ma już nadziei, wszystko prowadzi do tragedii.
“Dziewczyna z poczty” to głęboka, smutna, poruszająca i przerażająca powieść. W postaci zarówno Christine i szczególnie Ferdinanda, autor przedstawia nam portret świata, którego czeka potworny koniec. Bohaterowie buntują się, mają dosyć ciągłego życia w nędzy i wyrzeczeniach. Wiedzą, że tuż obok nich inni żyją w bogactwie, otoczeni luksusem. Proza Stefana Zweiga naznaczona jest wyraźnym, płynnym i pięknym stylem. “Dziewczyna z poczty” to wielka historia społeczna, która szczegółowo opisuje wpływ wojny i skrajnego ubóstwa na życie wielu ludzi. Wstrząsająca i poruszająca książka.
“Każda materia zawiera w sobie pewien wymiar napięcia, którego nie da się już bardziej przekroczyć, woda ma swój punkt wrzenia, metal topnienia, żywiołom duszy również nie uda się ominąć tego niepodważalnego prawa. Radość może osiągnąć taki stopień, po którym nie będzie już odczuwalna, to samo dotyczy bólu, zwątpienia, przygnębienia, wstrętu i lęku. Wypełnione po brzegi wnętrze nie wchłonie już ani jednej kropli świata więcej”.
Wydawnictwo: W.A.B. (2012)
