Radiohead - brytyjska grupa rockowa założona w 1989 roku. Wcześniejsza nazwa - On A Friday. Zespół jest szczególnie ceniony za umiejętność łączenia dźwięków gitarowych z elektronicznymi oraz niebanalne, rozbudowane kompozycje.
Zespół Radiohead został założony w 1986 roku w Abingdon w hrabstwie Oxfordshire w Anglii przez Thoma Yorke'a, Eda O'Briena, Phila Selway'a oraz Colina i Jonny'ego Greenwoodów. Wszyscy znali się ze szkoły Abingdon School do której uczęszczali. Pierwsza nazwa zespołu brzmiała On A Friday - członkowie wybrali taką nazwę, ponieważ czas aby spotykać się i razem grać mieli tylko w piątki. Swój pierwszy występ dali pod koniec 1986 roku w klubie Jericho Tavern w Oxfordzie. John Greenwood który początkowo w zespole grał na keyboardzie wkrótce został głównym gitarzystą.W roku 1987 Yorke, O'Brien, Selway, i Colin Greenwood opuścili Abingdon i wyjechali na studia dalej jednak spotykając się w wakacje i weekendy. W czasie studiów wydali trzy dema - "Wormwood Demo" (1988), "Dungeon Demo" (1990) i "Shindig Demo" (1991). W 1991 roku gdy wszyscy (oprócz Jonny'ego) ukończyli studia, zaczęli dawać koncerty w Oxfordzie, a także wydali demo "Manic Hedgehog". W późnych latach 80' hrabstwo Oxfordsire posiadało aktywną scenę muzyki niezależnej, jednak tamtejsze zespoły koncentrowały się na shoegaze i On A Friday nigdy nie miało wiele wspólnego z tego typu muzyką.
Gdy wzrosła liczba występów na żywo, zespołem On A Friday zainteresowały się wytwórnie i producenci muzyczni. Chris Hufford, współwłaściciel Oxford's Courtyard Studios, uczestniczył w koncercie w klubie Jericho Tavern. Zespół zaimponował mu i wraz z drugim właścicielem studia - Brycem Edge - został producentem ostatniego dema zespołu i obaj zostali jego menedżerami. Są nimi do dziś. Pewnego razu Keith Wozencroft z EMI pojawił się w sklepie w którym pracował Colin Greenwood i dzięki temu zespół podpisał pod koniec 1991 roku kontrakt na sześć albumów z wytwórnią. Za prośbą EMI On A Friday zmienił swoją nazwę. Od tego momentu zespół przyjął nazwę Radiohead - od tytułu piosenki Talking Heads "Radio Head".
Debiutancka EPka zespołu - "Drill" - została nagrana w Countryard Studios i wydana w marcu 1992 roku, a producentami znowu zostali Huffford i Edge. Publiczność na występach Radiohead była niewielka, a zespół do nagrania swojego debiutanckiego albumu wynajął Paula Kolderie i Seana Slade'a, którzy pracowali wcześniej z zespołami takimi jak The Pixies i Dinosaur Jr. Album był nagrywany w oxfordzkim studio pod koniec 1992 roku. Wraz z wydaniem singla "Creep" pod koniec roku zespół Radiohead zaczął zdobywać uwagę brytyjskiej prasy muzycznej, choć nie wszystkie notki o zespole były pochlebne, a stacja BBC Radio 1 nie puszczała piosenki, ponieważ była "zbyt depresyjna". Radiohead wydał swój debiutancki album "Pablo Honey" w lutym 1993 roku, a swój styl muzyczny porównywali do grunge, popularnego we wczesnych latach 90. Płyta "Pablo Honey" nie zrobiła furory na listach przebojów, a single "Stop Whispering" i "Anyone Can Play Guitar" miały podobnie słabą popularność.
Jednak "Creep" nieoczekiwanie wkroczył z impetem na listy przebojów całego świata. Po jakimś czasie Radiohead zaczęło swoją pierwszą trasę koncertową po USA na początku 1993 roku, a teledysk do "Creep" był często pokazywany w MTV. Utwór wkrótce stał się numerem dwa na liście Modern Rock Tracks tworzonej przez amerykański magazyn Billboard, a po ponownym wydaniu rok później, numerem siedem na brytyjskiej liście najpopularniejszych singli. Był moment, gdy Radiohead był bliski rozwiązania z powodu dużego ciśnienia w zespole, związanego z dużym sukcesem grupy. Trasa koncertowa "Pablo Honey" rozciągnęła się jeszcze na kolejny rok. Zespół opisał ją później jako bardzo frustrujące doświadczenie. W wywiadzie Phil Selway powiedział później "graliśmy wciąż te same piosenki które nagraliśmy dwa lata wcześniej... prawie jakby linia czasu uległa zagięciu".
Po trasie w Ameryce i chcąc wydać nowy album, Radiohead zaczęło współpracę z weteranem studia Abbey Road - producentem Johnem Leckie. Napięcie było duże, po dużym sukcesie "Creep" oczekiwano od zespołu wydania czegoś przynajmniej równie dobrego. Zespół dla rozluźnienia napięcia zmieniał scenerię, koncertując w Australii i na Bliskim Wschodzie. Konfrontując się ze swą popularnością, Yorke rozczarowywał swoim stylem bycia sprzeciwiającemu się łatwej sprzedaży. EPka "My Iron Lung" z 1994 roku, wspomagana przez singiel o tym samym tytule, zawierała w sobie materiał będący zapowiedzią zmiany stylu zespołu na głębszy i bardziej dojrzały. Singiel uzyskał dużą popularność i zaczął być puszczany przez undergroundowe stacje radiowe. Sprzedaż była nieoczekiwanie wysoka i wokół zespołu po raz pierwszy utworzyła się grupa prawdziwych fanów. Będąc w trasie koncertowej zespół ukończył swój drugi album - "The Bends" - który został wydany w maju 1995 roku.
W tym czasie zespół był swojego rodzaju outsiderem, ponieważ uwagę mediów najbardziej przykuwał britpop, jednak ostatecznie Radiohead znów odniosło sukces zdobywając albumem "The Bends" jeszcze większą popularność. Album był utrzymany w głębokiej i dojrzałej atmosferze a single "Fake Plastic Trees", "Just" i "Street Spirit (Fade Out)" zanotowały duże sukcesy na listach przebojów Wielkiej Brytanii. Przez część 1995 roku zespół występował jako support przed koncertami zespołu R.E.M., który był jedną z inspiracji do powstania Radiohead, a także jednym z największych zespołów rockowych tamtego czasu. Michael Stipe z R.E.M. przed jednym z występów powiedział "Radiohead jest takie dobre. Przeraża mnie". W 1997 roku John Greenwood powiedział: "Sądzę, że punkt zwrotny naszej kariery nadszedł w dziewięć lub dwanaście miesięcy po wydaniu albumu "The Bends". Utwory stamtąd pojawiały się w głosowaniach "best of" do końca roku. To był moment kiedy zacząłem czuć że zrobiliśmy dobrze zakładając zespół". Pomimo poparcia krytyków muzycznych i stałych fanów zespołu, "The Bends" nie zbudowało swojej popularności na komercyjnym sukcesie "Creep" poza Wielką Brytanią. Kilka singli stamtąd odniosło sukcesy na świecie a najwyższą pozycją jaką uzyskały na amerykańskiej liście przebojów była pozycja 88 - najniższa ze wszystkich krajów.
Dwa nowe utwory były już nagrane na nowy album Radiohead - "Lucky" i "Exit Music (For A Film)". Z pomocą producenta Nigela Godricha, współtwórcą utworów "Lucky" i b-side'u "Talk Show Host", zespół sam wyprodukował swój następny album, zaczynając pracę na początku 1996 roku. Do czerwca razem z Godrichem nagrali cztery piosenki w studio Canned Applause. Zdecydowali się dopracować do doskonałości wykonywanie nowych utworów na żywo, otwierając koncerty Alanis Morissette, przed zakończeniem nagrywania płyty. Reszta albumu została nagrana w XV-wiecznej willi aktorki Jane Seymour - St. Catherine's Court. Sesje nagraniowe były relaksujące - zespół grał całymi dniami w różnych pokojach domu i słuchając The Beatles, DJ Shadow, Ennio Morricone i Milesa Davisa jako inspiracji. Nagrywanie albumu zostało ukończone przed końcem 1996 roku, a w marcu 1997 roku został on zmiksowany i poddany masteringowi.
Radiohead wydało swój trzeci album - "OK Computer" - w czerwcu 1997 roku. Płyta gromadziła w sobie różne gatunki muzyczne sprowadzające się jednak nadal do alternatywnego rocka. Zespół eksperymentował ze strukturą piosenek umieszczając w nich trochę ambientu, awangardy i elektroniki. "OK Computer " zadebiutował w Wielkiej Brytanii na pierwszym miejscu listy przebojów co doprowadziło do komercyjnego sukcesu Radiohead na całym świecie. Pomimo, że najwyższym miejscem w USA, jakie zanotował album, była pozycja 21, płyta zyskała bardzo duże uznanie mainstreamowych mediów i wkrótce dostała Nagrodę Grammy za najlepszy album muzyki alternatywnej, a także nominację do albumu roku 1997. "Paranoid Android", "Karma Police" i "No Surprises" zostały wydane jako single promujące album z których w USA największy sukces odnotował singiel "Karma Police" uzyskując 14 miejsce na liście przebojów w kategorii Modern Rock.
"OK Computer" spotkał się z wielkim poparciem ze strony krytyków muzycznych. Następstwem wydania "OK Computer" była trasa koncertowa o nazwie Against Demons. Grant Gee, reżyser teledysku do "No Surprises", towarzyszył zespołowi w trasie i filmował jego poczynania, po czym wydał w 1999 roku film dokumentalny o tytule "Meeting People Is Easy". Film pokazuje członków zespołu niezadowolonych z przemysłu i prasy muzycznej, pokazując go jako wypalający się od pierwszych występów w 1997 roku do kończących trasę koncertową rok później. Przez ten czas zespół wydał kompilację dotychczasowych teledysków - "7 Television Commercials", a także dwie EP ki ("Airbag"/"How Am I Driving?" i "No Surprises"/"Running From Demons"), które zawierały b-side'y z singli do "OK Computer".
Radiohead było dość nieaktywne po trasie koncertowej promującej "OK Computer" w latach 1997-1998. Po jej zakończeniu pojawili się tylko na jednym publicznym występie w 1998 roku - na koncercie Amnesty International w Paryżu. Na początku roku 1999 zespół zaczął pracę nad następcą "OK Computer". Mimo że w zespole nie było już dużego ciśnienia ani nawet nacisku ze strony wytwórni nagraniowej, napięcie w zespole było wysokie. Każdy inaczej widział przyszłość Radiohead, a Yorke nadal miał pisarską "blokadę" co wpłynęło na jego bardziej abstrakcyjną, fragmentaryczną formę pisania utworów. W końcu wszyscy członkowie zgodzili się na nowy kierunek muzyczny, zmieniający ich role w zespole. Odcięli cię od świata razem z Nigelem Godrichem w studio w Paryżu, Kopenhadze i Gloucester, a także w swoim nowo ukończonym studio w Oxfordzie. Po blisko osiemnastu miesiącach pracy, sesje nagraniowe zakończyły się w kwietniu 2000 roku.
Radiohead wydali swój czwarty album, "Kid A", w październiku 2000 roku - był to pierwszy z albumów z ostatniej sesji nagraniowej. Płyta nie była kontynuacją stylu zawartego na "OK Computer" - zawierała bardzo nowatorskie brzmienia, była dużo bardziej eksperymentalna od poprzednika. Partie gitarowe zostały odsunięte na dalszy plan a najważniejsze tym razem były Fale Martenota. "Kid A" było największym komercyjnym sukcesem w historii grupy, debiutując na pierwszych miejscach list przebojów w wielu państwach, w tym w Stanach Zjednoczonych, gdzie album po raz pierwszy w swojej karierze zanotował pierwsze miejsce na liście Billboard. Choć zespół nie wydał żadnego singla promującego płytę, utwory "Optimistic" i "Idiotique" były grane w radio, a do utworów dołączano migawki i krótkie nagrania wideo, które pokazywane były w muzycznych kanałach telewizyjnych i publikowane w internecie.
Na początku 2001 roku "Kid A" otrzymało nagrodę Grammy za najlepszy alternatywny album roku i nominację w kategorii najlepszego albumu roku. Zdania krytyków co do albumu były jednak podzielone. Album widziano jako "komercyjne samobójstwo zespołu" i "trudny międzynarodowo". Fani zespołu także byli podzieleni - jedni byli przerażeni lub całkowicie zaskoczeni, inni z kolei uważali album za najlepszy w dotychczasowym dorobku zespołu. Radiohead po wydaniu albumu zaplanowało trasę koncertową po Europie i Ameryce Północnej promującą go.
"Amnesiac", wydany w sierpniu 2001 roku, zawierał utwory nagrane na tych samych sesjach co "Kid A". Jego styl muzyczny jest też zbliżony do obecnego na poprzednim albumie w swoim połączeniu muzyki elektronicznej i art rocka, lecz album posiada więcej wpływów jazzowych. "Amnesiac" odniósł sukces zarówno komercyjny jak i artystyczny otrzymując najwyższe noty od krytyków na całym świecie, docierając do drugiego miejsca w USA, będąc nominowanym do nagrody Grammy a także do Mercury Music Prize. "Pyramid Song" i "Knives Out", pierwsze single Radiohead od 1997 roku, odniosły największe sukcesy, planowany jako trzeci singiel "I Might Be Wrong" doczekał się w końcu wydania tylko na albumie koncertowym "I Might Be Wrong: Live Recordings", wydanym w listopadzie 2001 roku i zawierającym nagrania live utworów z płyt "Kid A" i "Amnesiac", a także akustyczne nagranie nie wydanego nigdy wcześniej "True Love Waits". Po wydaniu albumu "Amnesiac" zespół rozpoczął trasę koncertową po Europie, Ameryce Północnej i Japonii.
Przez lipiec i sierpień 2002 roku, Radiohead koncertowało po Portugalii i Hiszpanii, grając kilka nowych piosenek. Ukończyli swój szósty album po dwóch tygodniach w studio w Los Angeles razem z Nigelem Godrichem, dodając jeszcze później kilka utworów w Oxfordzie. Członkowie zespołu opisywali czas trwania nagrań jako relaksujący, inny niż podczas nagrywania "Kid A" i "Amnesiac". Nowy album, "Hail To The Thief", został wydany w czerwcu 2003 roku. Mieszając różne style z całej twórczości Radiohead, album "Hail To The Thief" łączył bazujący na gitarze rock z charakterystycznymi, elektrycznymi brzmieniami i słowami. Choć album zdobył uznanie krytyki, wielu krytyków czuło, że zespół przestał wyznaczać nowe trendy i szukać nowych brzmień (co zostało rozpoczęte przez "OK Computer"). Album odniósł też komercyjny sukces, debiutując na trzecim miejscu listy Billboard i zdobywając Platynową Płytę w Wielkiej Brytanii a Złotą Płytę w Stanach Zjednoczonych. Single wydane podczas promocji płyty, "There There", "Go To Sleep" i "2+2=5", były często puszczane przez modern rockowe stacje radiowe. W 2003 roku album "Hail To The Thief" został nominowany do nagrody Grammy w kategorii Best Alternative Album, a producenci Nigel Godrich i Darrell Thorp otrzymali nagrodę w kategorii Best Engineered Album.
Yorke zaprzeczył, że tytuł "Hail To The Thief" jest komentarzem do kontrowersyjnych wyborów prezydenckich w USA w 2000 roku, wyjaśniając, że pierwszy raz usłyszał dopiero w Radio 4 dyskusję Johna Quincy Adamsa, "kto ukradł elekcję i kto jest znany jako "the thief" (złodziej) poprzez swoją prezydenturę". Yorke wyjaśnił, że choć album był zainspirowany przez wydarzenia na świecie końca roku 2001 i początku 2002, to "denerwuje mnie gdy ludzie mówią, że jest to protest, ponieważ naprawdę jestem dumny z tego, że Radiohead nigdy nie napisało politycznego utworu". Po wydaniu "Hail To The Thief" zespół zaczął międzynarodową trasę koncertową, która zaczęła się w maju 2003 roku a zakończyła w maju 2004 roku występem na Coachella Festival. W czasie trwania trasy, zespół wydał EPkę "COM LAG (2plus2isfive)", zawierającą większość b-side'ów z "Hail To The Thief". Po trasie koncertowej zespół spotykał się w swoim studio w Oxfordzie, jednak wkrótce zawiesił swoją działalność wolny od obowiązków po wygaśnięciu kontraktu z Parlophone. Resztę roku 2004 członkowie zespołu spędzili na pracy nad solowymi projektami i odpoczynku.
Członkowie Radiohead zaczęli pracę nad swoim siódmym albumem studyjnym w lutym 2005 roku. W październiku 2005 roku zespół nagrał bazującą na pianinie piosenkę "I Want None Of This" na charytatywny album "Help: A Day In The Life" organizacji War Child, z którego dochód został przeznaczony na dzieci będące ofiarami wojny. Album był sprzedawany za pomocą dystrybucji cyfrowej, a "I Want None Of This" był najczęściej pobieranym utworem. Wraz z wydaniem "COM LAG (2plus2isfive)" wygasł kontrakt Radiohead z EMI i zespół nie był związany z żadną wytwórnią płytową. Członkowie zespołu zaczęli więc nagrywać nowy album na własną rękę, a następnie z producentem Mark Sentem, ale pod koniec roku 2006 ponowili współpracę z Nigelem Godrichem. Album został ukończony w lipcu 2007 roku, a w następnym miesiącu został poddany masteringowi w New York City studio.
Siódmy album studyjny Radiohead, "In Rainbows", został wydany 10 października 2007 roku za pomocą dystrybucji elektronicznej, gdzie każdy użytkownik samodzielnie dla siebie ustalał cenę albumu. Pierwszego dnia po ukazaniu się płyty odnotowano liczbę 1.2 miliona sprzedanych kopii. Dochody Radiohead z tego albumu prześcignęły dochody ze sprzedaży elektronicznej wszystkich pozostałych albumów razem wziętych. "Discbox" zawierający bonus CD z sesji nagraniowej, winylową edycję albumu i książkę w twardej oprawie z artworkami został wydany na początku grudnia 2007 roku. Wersja CD "In Rainbows" została wydana 31 grudnia 2007 roku, gdy już zespół miał podpisaną umowę z nową wytwórnią XL Recordings. Album od razu pojawił się na pierwszych miejscach list w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W USA płyta zanotowała największy sukces od czasu pojawienia się "Kid A" w 2000 roku a w Wielkiej Brytanii był to piąty album Radiohead który pojawił się na pierwszym miejscu w notowaniach. "Jigsaw Falling Into Place", pierwszy singiel z albumu, wydany został w UK w styczniu 2008 roku. Drugi singiel, "Nude", zadebiutował na 37 miejscu na liście Billboard Hot 100 i był to pierwszy singiel Radiohead który pojawił się na tej liście od "High And Dry" w 1995 roku, i pierwszy który pojawił się w pierwszej czterdziestce od "Creep" z 1992 roku.
Album "In Rainbows" (nominowany do Mercury Music Prize w 2008 roku) otrzymał niezwykle pozytywne recenzje, jedne z najlepszych w karierze Radiohead. Krytycy docenili album za bardziej przystępne brzmienia i osobliwe teksty niż w poprzednich wydawnictwach zespołu, jednak pojawiły się też rzadkie słowa krytyki, szczególnie pod adresem stosunkowo niewielkiej nowatorskości albumu. Obecnie Radiohead odbywa trasę koncertową promującą "In Rainbows" po Ameryce Północnej, Europie, Ameryce Południowej i Japonii, która potrwa do końca roku 2008. W lipcu 2008 roku wydana została kompilacja zatytułowana "Radiohead: The Best Of" wydana przez EMI - nie zawiera ona jednak utworów z "In Rainbows", ponieważ EMI nie posiada praw do wydawania utworów z ostatniej płyty zespołu.
Po zakończeniu bieżącej trasy koncertowej, Radiohead zamierza ponownie wejść do studia aby nagrać materiał na następcę "In Rainbows".
Skład:
Thom Yorke - wokal, gitara elektryczna, instrumenty klawiszowe
Ed O'Brien - gitara elektryczna, boczny wokal
Jonny Greenwood - gitara elektryczna
Colin Greenwood - gitara basowa
Phil Selway - perkusja
Dyskografia:
01. Drill (EP) (1992)
02. Itch (EP) (1993)
03. Pablo Honey (1993)
04. My Iron Lung (EP) (1994)
05. The Bends (1995)
06. OK Computer (1997)
07. No Surprises/Running From Demons (1999)
08. Airbag/How Am I Driving? (EP) (1999)
09. Kid A (2000)
10. Amnesiac (2001)
11. I Might Be Wrong: Live Recordings (EP) (2001)
12. Hail To The Thief (2003)
13. COM LAG (2plus2isfive) (EP) (2004)
14. Radiohead Box Set (Compilation) (2007)
15. In Rainbows (2007)
16. Radiohead: The Best Of (Compilation) (2008)
Oficjalna strona internetowa: www.radiohead.com
MySpace: www.myspace.com/radiohead
Źródło: Wikipedia
